Tinh dầu là gì? ⚗️Phương pháp chiết xuất & công dụng của tinh dầu!

Tinh dầu là sản phẩm được ưa chuộng từ những năm đầu thế kỉ 19. Ở thời Ai Cập cổ người ta dùng tinh dầu để tạo hương thơm và chăm sóc cơ thể. Vậy tinh dầu là gì? Tinh dầu có từ đâu? tác dụng của tinh dầu là gì? Cách dùng tinh dầu như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu câu trả lời qua bài viết sau nhé!

• Top 10 thương hiệu tinh dầu tốt nhất trên thị trường hiện nay
• Tinh dầu nhập khẩu Ấn Độ trực tiếp chính hãng

A. Tinh dầu là gì?

• Tên Tiếng Anh: Essential oil.
• Tên tiếng việt: Tinh dầu thiên nhiên, tinh dầu nguyên chất hoặc tinh dầu

Tinh dầu là gì? Tinh dầu là một dạng chất lỏng chứa các hợp chất dễ bay hơi được chiết xuất từ phương pháp chung cấp hơi nước, ép lạnh hoặc dung môi chiết xuất.

Tinh dầu được chiết xuất từ những bộ phân như: Cành, vỏ, lá, thân, rễ…. của các loại cây cỏ thảo mộc.

Tinh dầu được ví như là nhựa sống là tinh chất của cây. Vì vậy tinh dầu mang sức sống, nguồn năng lượng dồi dào từ các loại cây cỏ thảo mộc. Các loại tinh dầu thiên nhiên mạnh gấp 50 – 100 lần các loại thảo mộc sấy khô.

Hầu hết các loại tinh dầu thiên nhiên đều không có màu trừ một số loại như: Cam ngọt, sả chanh, hoắc hương… Có màu hổ phách hoặc một số màu khác.

Vào thời Ai Cập cổ tầng lớp thượng lưu dùng tinh dầu để tạo mùi hương cho cơ thể, chăm sóc sắc đẹp và giảm stress, căng thẳng. Ngày nay công nghệ ngày càng hiện đại tinh dầu được dùng nhiều trong ý học, sản xuất xà phòng, sữa tắm và chăm sóc cơ thể, làm sạch không khí.

1. Lịch sử phát triển của Tinh dầu

• Tinh dầu từ lâu đã được mệnh danh là “Món quà của thiên nhiên” với nhiều công dụng chăm sóc sức khỏe và làm đẹp.
• Từ đầu thế kỉ 19 người ta đã nghiên cứu và dùng tinh dầu trong các phương pháp trị liệu tổng hợp và được phổ biến dần ra các nước: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…
• Tinh dầu bắt nguồn từ khi nào không ai biết! Nhưng tinh dầu đã được sử dụng từ rất lâu và hiện nay ngày càng trở nên phổ biến.

2. Phân loại tinh dầu

Hiện nay tinh dầu được chia ra làm 3 loại chính là:

a. Tinh dầu thiên nhiên nguyên chất

• Tinh dầu nguyên chất là tinh dầu được chiết xuất 100% từ thiên nhiên không có thành phần hóa học khác.
• Tinh dầu nguyên chất có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, có thể dùng để ăn, uống được theo đúng liều lượng, chỉ định của bác sĩ.  Trừ có dược tính mạnh hoặc nguồn gốc là không ăn được như: lộc đề, bách xù….

b. Tinh dầu không nguyên chất

• Tinh dầu không nguyên chất là dùng tinh dầu nguyên chất pha với một số hợp chất hóa học khác như: cồn, dầu nền… Nhưng vẫn đảm bảo được mùi hương ban đầu.
• Tinh dầu không nguyên chất cũng có tác dụng tốt cho sức khỏe nhưng thường có tác dụng phụ và độ tinh khiết của tinh dầu không cao.

c. Tinh dầu tổng hợp hoặc hương liệu tổng hợp

• Có một số người bán gọi đây là tinh dầu, nhưng loại này hoàn toàn không phải là tinh dầu. Tinh dầu tổng hợp hoặc hương liệu tổng hợp được tạo thành từ việc kết hợp các loại hóa chất bắt chước theo mùi của tinh dầu thiên nhiên. Hương liệu tổng hợp còn có thể tạo ra những loại tinh dầu của cây không thể chiết xuất như: Cà phê, trà trắng, hoa sen…

B. Tinh dầu được tạo ra bằng phương pháp nào?

1. Ép lạnh

Phương pháp này thường dùng cho những loại tinh dầu được chiết xuất từ vỏ của quả hoặc những loại thực vật dễ chiết xuất được tinh dầu. Những loại tinh dầu thường được chiết xuất từ phương pháp này như: tinh dầu cam, quýt, bưởi, chanh…

• Tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp ép lạnh không bị tác dụng bởi nhiệt vì thế cho ra tinh dầu có hàm lượng, mùi vị đạt chuẩn nhất.

Ngoài tinh dầu phương pháp ép lạnh còn được sử dụng để chiết xuất các loại dầu dừa, dầu oliu và các loại dầu thực vật khác.

2. Chưng cất hơi nước

Phương pháp này cho ra tinh dầu có độ tinh khiết cao, vì thế những loại tinh dầu chiết từ lá, hoa, rễ và vỏ cây thường sử dụng phương pháp này. Ngoài ra một số loại tinh dầu  như: Oải hương, nhài, bạc hà, đàn hương, sả chanh… đều được chiết xuất bằng phương pháp này.

Các nguyên liệu sẽ được cho vào bình kín sau đó nấu lên. Hơi nước đem theo tinh dầu qua bình ngưng tụ, ngưng tụ lại thành hỗn hợp chất lỏng.

Hầu hết các loại tinh dầu đều nhẹ hoặc nặng hơn nước tinh dầu không thể tan vào nước vì thế sẽ sảy ra hiện tượng tách lớp nước và tinh dầu. Người ta hỗn hợp thu tác nước và loại bỏ tạp chất là thu được tinh dầu nguyên chất.

• Tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất hơi nước cũng cho ra độ tinh dầu tinh khiết rất cao chỉ kém so với phương pháp ép lạnh.

3. Chiết xuất dung môi 

Phương pháp này thường áp dụng cho những loại tinh dầu (thường là các loại tinh dầu hoa) khó chiết xuất, dễ bay hơi.

Nói một cách dễ hiểu do những loại tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp này rất dễ bay hơi, vì thế cần một chất dung môi để kéo tinh dầu lại giảm sự bay hơi của tinh dầu.

Dung môi thường thấy nhất là rượu, ngoài ra có thế dùng axeton, propan và hexane…

• Phương thức này độ chiết xuất ra tinh dầu nguyên chất rất cao, nhưng có thể pha lẫn 1 số tạp chất trong dung môi còn sót lại. Vì thế những loại tinh dầu chiết xuất bằng phương pháp này thường không được dùng để trị liệu.

C. Công dụng của tinh dầu

1. Tinh dầu hoạt động như thế nào?

Khi bạn mở một chai tinh dầu nguyên chất mùi hương mạnh mẽ của tinh dầu sẽ kích thích thính giác sau đó lan ra các giác quan khác của bạn. Ngay khi bạn ở xa mùi hương của tinh dầu cũng tác động mạnh mẽ đến những giác quan của bạn.

2. Những tác dụng của tinh dầu

• Thay thế các sản phẩm làm sạch: cuộc sống hằng ngày của chúng ta phải tiếp xúc với rất nhiều hóa chất từ: Nước xịt phòng, xà phòng thơm, nước, nước lau sàn… Tinh dầu là sản phẩm từ thiên nhiên, không tác dụng phụ, tinh dầu còn giúp bạn làm sạch, vệ sinh nhà cửa, tạo hương thơm hiệu quả.
• Giúp thư giãn: hầu như các loại tinh dầu đều có tác dụng giúp cơ thể thư giãn, làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng, stress.
• Chăm sóc da: Với thành phần kháng khuẩn nhẹ trong các loại tinh dầu, tinh dầu giúp hỗ trợ điều trị một số bệnh ngoài da, giảm mụn và giảm viêm trên da.
• Tạo hương thơm: Tinh dầu mang đến cho căn nhà, văn phòng, xí nghiệp… hương thơm thư giãn thoải mái, tăng cường khả năng làm việc của mỗi người.
• Đuổi côn trùng: Một số loại tinh dầu như sả chanh, bạc hà… có tác dụng đuổi côn trùng rất tốt đặc biệt là những loại côn trùng gây hại như: Kiến, gián, chuột….

Ngoài ra lợi ích của mỗi loại tinh dầu sẽ tùy thuộc vào loại cây mà chúng chiết xuất ra. Tác dụng của tinh dầu sẽ tùy thuộc vào loại cây mà dùng để chiết xuất loại tinh dầu đó.

• Tinh dầu oải hương: mang mùi hương trầm ấm của những bông hoa Lavender tím nó thiên về tác dụng giảm stress, căng thẳng, dễ ngủ.
• Tinh dầu bạc hà: mang hương thơm tươi mới thoáng mát, giúp tỉnh táo tinh thần.
• Tinh dầu tràm gió: hương thơm trầm ấm, giúp hỗ trợ hệ hô hấp, tăng tuần hoàn máu, giảm cảm lạnh.
• Tinh dầu sả chanh: giúp đuổi muỗi, hỗ trợ giấc ngủ, ngủ ngon hơn, làm sạch không khí giảm căng thẳng, stress…
• Tinh dầu quế: mang hương thơm ấm ngọt của vỏ quế giúp làm ấm cơ thể, giảm cảm lạnh, hỗ trợ giảm cân.
• Tinh dầu tràm trà: giúp giảm mụn, viêm da và các bệnh về da, làm sạch cơ thể.
• Tinh dầu bưởi: mang hương thơm dịu ngọt của bưởi giúp chăm sóc tóc, giảm stress, căng thẳng, hỗ trợ giảm cân.
• Tinh dầu chanh: mang hương thơm tươi mới giúp khử mùi, giảm say xe, tiêu diệt một số loại vi rút, vi khuẩn gây bệnh.
• Tinh dầu ngọc lan tây: mang hương thơm ngọt ngào quyến rũ giúp giảm căng thẳng, stress, tạo hương thơm thư giãn dễ chịu.
• Tinh dầu vỏ quýt: giúp làm mới không khí tạo sự tươi vui và đẩy lùi một số vi khuẩn gây bệnh.
• Tinh dầu hương thảo: được chiết xuất từ những lá hương thảo nguyên chất giúp tăng cường trí nhớ, tăng khả năng tập trung, giảm căng thẳng.

D. Cách sử dụng tinh dầu trong việc chăm sóc sức khỏe và làm đẹp

• Xông tinh dầu bằng máy xông: Phương pháp này là phương pháp phổ biến nhất hiện nay, bạn có thể xông tinh dầu bằng máy khuếch tán hoặc đèn xông. Mùi hương của tinh dầu sẽ lan tỏa khắp nơi trong nhà bạn.
• Hít trực tiếp: Phương pháp này là phương pháp có từ lâu và đơn giản. Bạn chỉ cần hít thật sâu một hơi tinh dầu trực tiếp trong chai hoặc nhỏ 1 – 2 giọt ra lòng bàn tay xoa vào nhau rồi đưa lên mũi hít.
• Nhỏ tinh dầu vào muối: Nếu bạn chưa có đèn xông hoặc máy bạn có thể thử cách này. Nhỏ 1 – 2 giọt tinh dầu vào muối biến hoặc bông gòn. Để gần chô bạn ngủ tinh dầu sẽ lâu bị bay hơi hơn.
• Massage: Pha tinh dầu với dầu nền (dầu dừa, dầu oliu…) với tỉ lệ 2 giọt + 5ml dầu nền Massage nhẹ nhàng lên vùng cổ gáy hoặc những vùng muốn tác dụng.
• Ngâm chân: Nhỏ 2- 5 giọt tinh dầu vào thau nước có nước ấm và muối biển ngâm chân giúp giảm đau nhức, giảm căng thẳng.
• Tắm: Nhỏ 5 – 10 giọt tinh dầu vào bồn tắm, ngâm mình giúp cơ thể thư giãn, làm sạch da, giảm mụn.
• Xông mặt: Nhỏ 2 – 3 giọt tinh dầu vào tô nước nóng để mặt cách mặt nước 5 – 10cm, dùng khăn sạch trùm đầu phủ cả tô nước. Hơi nước mang theo tinh dầu sẽ giúp da sạch, giảm mụn và hỗ trợ hệ hô hấp.

E. Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu

• Bảo quản tránh ánh sáng trực tiếp, nhiệt độ cao.
• Hạn chế tiếp xúc với oxy sử dụng xong nên vặn nắp lại để tránh làm giảm hạn sử dụng của tinh dầu.
• Bảo quản tinh dầu trong lọ thủy tinh tối màu.
• Không ăn hoặc uống tinh dầu khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ sơ sinh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng tinh dầu.
• Không để tinh dầu rơi vào mắt hoặc vết thương hở.
• Không bôi trực tiếp tinh dầu lên da.
• Xem thêm: lời khuyên cho người mới sử dụng tinh dầu

Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tinh dầu là gì? Tác dụng của tinh dầu trong việc chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp bạn hiểu thêm về tinh dầu và những cách sử dụng tinh dầu nhé!